Եւրախորհրդարանի ընդունած բանաձեւերի քաղաքական կարեւորութիւնը
ՀՅԴ անդամ, ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր՝ Արթուր Խաչատրեանն իր Ֆէյսբուքեան էջում գրել է՝
Վստահ եմ, որ շատերդ եք տեղեակ յունուարի 19-ին Եւրոպական Խորհրդարանի կողմից ընդունուած բանաձեւի մասին։
Բանաձեւով Եւրախորհրդարանը, նախեվառաջ, դատապարտում է Ադրբեջանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումը եւ Ադրբեջանին մեղադրում է միջազգային իրաւունքը խախտելու մէջ։ Սակայն, Եւրախորհրդարանի ընդունած բանաձեւի մէջ շատ աւելի կարեւոր դրոյթներ կային։ Եւրախորհրդարանը կարեւորում է համապարփակ խաղաղութեան պայմանագրի կնքումը, որտեղ պէտք է անդրադարձ լինի Լեռնային Ղարաբաղի հայութեան իրաւունքներին։ Եւ, ամենակարեւորը՝ Եւրախորհրդարանը պահանջում է, որ արցախեան հակամարտութեան կարգաւորումը հիմնուի ԵԱՀԿ Հելսինկիի եզրափակիչ ակտի երեք հիմնարար սկզբունքների վրայ՝ ուժի եւ ուժի սպառնալիքի կիրառումից հրաժարում, ժողովուրդների իրաւահաւասարութիւն եւ ազատ ինքնորոշման իրաւունք, տարածքային ամբողջականութիւն։
Դեկտեմբերի 19-ին ընդունուած բանաձեւից մէկ օր առաջ Եւրոպական Խորհրդարանն ընդունել է մէկ այլ բանաձեւ, որի կարեւորութիւնն աւելի նշանակալի է քան Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակման մարդասիրական հետեւանքների մասին ընդունած բանաձեւն է։ Խոսքը գնում է Եւրոպայի միասնական արտաքին եւ անվտանգային քաղաքականութեան իրականացման 2022 թուականի հաշուետուութեան վերաբերեալ բանաձեւին, որտեղ Արցախին ու Հայաստանին առնչուող դրոյթներ կան։ Նախ, Եւրոպական Խորհրդարանը խստօրէն դատապարտել է 2022 թուականի սեպտեմբերին Ադրբեջանի ագրեսիան Հայաստանի դէմ եւ Ադրբեջանցիների գործած յանցագործութիւնները ռազմական յանցագործութիւնները, պահանջել է դուրս գալ Հայաստանի տարածքից, ազատել հայ ռազմագերիներին եւ ապաշրջափակել Լաչինի (Քաշաթաղի) միջանցքը։ Սակայն, Եւրախորհրդարանը շատ աւելի առաջ է գնացել եւ անդրադարձել է Արցախհայն հակամարտութեան քաղաքական կարգաւորմանը։ Եւրոպացի խորհրդարանականները վերահաստատել են, որ կարգաւորման հիմքում պէտք է ընկած լինէն Հելսինկիի եզրափակիչ ակտի երեք հիմնարար սկզբունքները, ինչպէս նաեւ 2009 թուականի Լ՛Ակուիլայի յայտարարութիւնը, որով մինչեւ Արցախի վերջնական կարգավիճակի որոշումը Արցախին տրւում է միջանկեալ անցումային կարգավիճակ։ Այսպիսով, Եւրախորհրդարանը յայտարարում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւնը լուծուած չէ, լուծումը, ի թիւս այլոց, պէտք է հիմնուած լինի ժողովուրդների իրաւահաւասարութեան ու ազատ ինքնորոշման սկզբունքի վրայ, առանց արցախեան հակամարտութեան քաղաքական կարգաւորման չի կարող համապարփակ խաղաղութիւն հաստատուել։
Փաստենք, որ Եւրախորհրդարանի դիրքորոշումը շատ աւելի հայանպաստ է, քան Հայաստանի Հանրապետութեան նիկոլական իշխանութիւնների, ներառեալ՝ պատգամաւորների դիրքորոշումը, ովքեր հրաժարւում են խօսել Արցախի կարգավիճակի ու Արցախի ժողովրդի իրաւահաւասարութեան ու ինքնորոշման իրաւունքի մասին։ Կամայ թէ ակամայ մի հարց է առաջանում․ միգուցե՞ ադրբեջանական խաւիարային դիւանագիտութեան թիրախն այլեւս եւրոպացիք չէն, այլ ՔՊականները։
Հ․Գ․ Աւելացնեմ, որ Եւրախորհրդարանում Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակման, Ադրբեջանին դատապարտող եւ Արցախի քաղաքական կարգաւորումը պահանջող բանաձեւի համահեղինակների ու ելոյթ ունեցողների շարքում նաեւ այն պատգամաւորներն են ում հետ Եւրոպայի ՀՅԴ Հայ Դատի Գրասենեակը տարիներ ի վեր համագործակցում է, ովքեր Հայ Դատի գրասենեակի հրաւէրով պարբերաբար այցելում են Հայաստան, ում հետ ես եւ մեր ֆրակցիայի այլ պատգամաւորներ մշտական կապի մէջ ենք։
Արթուր Խաչատրեան
ՀՅԴ անդամ, ՀՀ ԱԺ «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր
