ԺՆԵՎ, ՇՎԵՅՑԱՐԻԱ – Ադրբէյջանը անհիմն բողոք է ներկայացրել Միացեալ Ազգերի Կազմակերպութեան Կազմակերպութիւնների Մօտ Մշտական Յանձնաժողովի (ԿՄՄՅ) դէմ՝ ուղղուած Քրիստոնէական Զօրակցութեան Միջազգային Կազմակերպութեան (Christian Solidarity International — CSI), որ ՄԱԿ-ի մօտ խորհրդակցական կարգավիճակ ունեցող հեղինակաւոր մարդու իրաւունքների եւ կրօնական ազատութեան պաշտպանի կարգավիճակով գործող կազմակերպութիւն է։
Բողոքը ապատեղեկատուական կերպով մեղադրում է CSI-ին՝ «քաղաքականօրէն մղուած թշնամական գործողութիւնների» եւ ՄԱԿ-ի չափանիշների նկատմամբ «յայտնուող անհամապատասխանութեան» մէջ։ Այս մեղադրանքները հիմնուած են CSI-ի՝ Ադրբէյջանի կողմից սեպտեմբեր 2023-ին իրականացուած ռազմական յարձակումի ու ցեղային զտման քաղաքականութեան բացայայտման ջանքերի վրայ։ Այդ գործողութիւնները հանգեցրին Արցախից՝ իր բնիկ 120.000 հայերի լիակատար տեղահանման։ Յանձնաժողովը պատրաստուում է դիտարկել Ադրբէյջանի բողոքը եւ CSI-ի գրաւոր պատասխանը՝ ուրբաթ, 23 Մայիսին։
«Ադրբէյջանը՝ օգտագործելով իր զինուորական ամբողջ ուժը հայերին Արցախի մէջ ցեղային կերպով մաքրազերծելու համար, այժմ դիմում է իրաւական ու քաղաքական ճնշման միջոցների՝ լռեցնելու այն բարոյական ձայները, որ դատապարտում են այդ ոճիրները եւ պայքարում արդարութեան վերականգման համար։ Ամերիկայի Հայ Դատի Յանձնախումբը դատապարտում է այս ցինիկ ճնշումը եւ կանգնած է CSI-ի եւ բոլոր նրանց կողքին, որոնք արդարութիւն են պահանջում Արցախի հայերի համար», — յայտարարեց ՀՅԴ Ամերիկայի Յանձնախումբի գործադիր տնօրէն Արամ Համբարեան։
2023 թ․ Ադրբէյջանի յարձակման ժամանակ, որտեղ սպանուեցին հարիւրաւոր հայեր, տեղահանեց ամբողջ հայ բնակչութիւնը եւ առեւանգեց տասնեակ գերիներ, CSI-ն մեծ ջանքեր գործադրեց այս ճգնաժամը ի լուր միջազգային հարթակների բարձրացնելու համար։ Այդ ժամանակից ի վեր մասնակցեց ՄԱԿ-ի Մարդու Իրաւունքների Խորհուրդի նիստերին եւ մի շարք կողբնային միջոցառումներու, ներառեալ՝ տեղահանուած հայերի վերադարձի իրաւունքին նուիրուած միջոցառում (Յուլիս 2024), ինչպէս նաեւ գերիների վերաբերող միջոցառումներ՝ Հոկտեմբեր 2024 եւ Մարտ 2025 թուականներին։
Այժմ այդ գերիներէն տասնվեցը կանգնած են փակի դռների ետեւ ընթացող՝ ձեւական, շինծու դատավարութիւնների առջեւ Բաքուի մէջ, ուր մերժուած է իրաւական պաշտպանի անկախ ընտրութեան, ինչպէս նաեւ ապացոյցների հասանելիութեան իրաւունքը։ ՄԱԿ-ի Մարդու Իրաւունքների Բարձր Հանձնակատար Վոլքեր Թիւրքը (Volker Türk) պահանջել է բոլոր կամայականօրէն կալանաւորուածների՝ այդ թուին՝ հայերի, անմիջական ազատ արձակումը։ ՄԱԿ-ի Խոշտանգումներու Դէմ Յանձնաժողովը իր հերթին «խորը մտահոգութիւնն» է յայտնել Ադրբէյջանի կողմից իրականացուած խոշտանգումների, արտադատական սպանութիւնների եւ այլ ոճրագործութիւնների կապակցութեամբ։
Ադրբէյջանի ներկայացրած բողոքը նաեւ մեղադրում է CSI-ին՝ այն բանի համար, որ կազմակերպութիւնը օգտագործել է «Լեռնային Ղարաբաղ» անունը եւ քարտէսներ, որոնք ներառում են այդ տարածքի պատմական սահմանները։ Ադրբէյջանը այս գործողութիւնները որակել է որպէս «կեղծ անունների օգտագործում» եւ «Ադրբէյջանի Հանրապետութեան քարտէսների խեղաթիւրում»։
Դիտորդները զգուշացնում են, որ այս բողոքը Ադրբէյջանի աւելի լայն արշաւի մէկ մասն է, որի նպատակը Լեռնային Ղարաբաղի գոյութեան ջնջումն է՝ նախ ցեղային զտումով, այժմ՝ մարդու իրաւունքների միջազգային պաշտպանների լռեցմամբ։
CSI-ն յայտարարել է, թէ շարունակելու է իր առաքելութիւնը՝ պաշտպանելու հալածուած համայնքների իրաւունքները եւ ապահովելու նրանց ձայնը՝ միջազգային հարթակների մէջ։
